Toegang tot de rechter in staatssteunzaken in EU-lidstaten - Waar staan NGO's?

Deze week publiceerde ClientEarth het onderzoek 'Access to justice in State aid matters in EU Member States - Where do NGOs stand?'. Dit onderzoek draagt bij aan het debat over de toegang tot de rechter voor NGO's in staatssteunzaken door de mogelijkheden te beoordelen staatssteunzaken aanhangig te maken bij nationale rechterlijke instanties in negen EU-lidstaten, waaronder Nederland. Onze collega's Gerard van der Wal, Doortje Ninck Blok en Joep Rieff hebben het landenrapport voor Nederland opgesteld.

Op basis van de landenrapporten komt het onderzoek tot de conclusie dat er in acht van de negen lidstaten geen duidelijke en consistente jurisprudentie is die de rechtsingang borgt voor partijen wier concurrentiepositie niet wordt aangetast door de toekenning van onrechtmatige steun. Uit de landenrapporten blijkt dat het niet aannemelijk is dat een NGO ontvankelijk zou zijn een steunmaatregel aan te vechten voor de nationale rechter op basis van de bestaande ontvankelijkheidscriteria.

Bovendien blijkt uit het onderzoek dat er in acht van de negen onderzochte lidstaten geen gevallen zijn waarin NGO's een rechtszaak hebben aangespannen tegen een steunmaatregel. De enige gevallen waarin NGO's de toekenning van steun voor een nationale rechtbank aanvochten, werden in Nederland aangetroffen. Een recente uitspraak van de Hoge Raad in civiele procedures (zaak Stichting Karmedia) verscherpt de ontvankelijkheidsvereisten echter aanzienlijk, waardoor de kansen voor een NGO een beroep te doen op de standstill-bepaling (artikel 108, lid 3 VWEU) worden beperkt.

We nodigen u uit het onderzoek te lezen voor de volledige analyse en de resultaten van de negen landenrapporten. De publicatie van het onderzoek kan worden gedownload via de website van ClientEarth.