Seminar contractsvrijheid

Pacta sunt servanda: partijen zijn vrij om een overeenkomst in te richten naar hun eigen wil, en zijn daarna gebonden aan de (letterlijke) inhoud van deze overeenkomst. Deze mogelijkheid om in vrijheid een overeenkomst te sluiten ter verkrijging van een product of dienst is een groot goed. Zodra we een brood kopen, of benzine tanken is er sprake van een overeenkomst. Daarbij geldt wel de voorwaarde dat deze overeenkomst in volle vrijheid van handelen tot stand is gekomen. Ook moet eigenlijk de voorwaarde gesteld worden dat er geen sprake is van een monopolie en dat de vrager uit meerdere aanbieders kan kiezen.

Maar wat als het gaat om levensnoodzakelijke goederen, zoals energie (energieplafond na prijsstijgingen van energie na inval van Rusland in Oekraïne) of een levensreddend medicijn? Dan gaan er morele overwegingen over verdeling en solidariteit spelen. De belangrijkste grond voor een beperking van de contractsvrijheid is dan ook de ongelijkheid tussen contractspartijen. In hoeverre mogen en kunnen morele overwegingen een rol spelen in het vrije handelsverkeer? Zowel economen als juristen stuiten op deze vragen.  Geregeld wordt geroepen om regulering, subsidies en belastingen door de overheid. Is dit wenselijk, en waar lig gen de grenzen?

De discussie is al oud. Het Romeins recht (corpus iuris civilis) gaat uit van contractsvrijheid, maar niet zonder begrenzing. Het kerkelijk of canonieke recht (corpus iuris canonici) stelde dat prestaties over en weer evenwichtig moesten zijn. Het denken in termen van natuurrecht en de opkomende economische wetenschap voegden daar nieuwe inzichten aan toe.  De vraag naar een rechtvaardige prijs (het iustum pretium) duikt tot op heden met regelmaat op rond levensnoodzakelijke goederen.

Bij deze vragen zitten we op het snijvlak van economie, recht, theologie en ethiek. Het EETI (Erasmus Economics and Theology Institute) organiseert in samenwerking met Ruben Leeuwenburgh (Windt Le Grand Leeuwenburgh Advocaten) een seminar over dit onderwerp, waarin zowel de geschiedenis, huidige spanningen en juridische en theologische overwegingen aan de orde zullen komen.

Aanmelding kan bij Ard Jan Biemond: eeti@eur.nl  

Na aanmelding ontvangt u een nader programma van dit seminar.